In de klas of op locatie leren over de circulaire economie

In de gedroomde toekomst is een circulaire economie vanzelfsprekend. Daarom is het belangrijk dat kinderen hier al op jonge leeftijd over leren. In de regio Rotterdam zijn tal van educatiemogelijkheden waarbij leerlingen zelf aan de slag gaan en nadenken over oplossingen voor de toekomst. We gingen langs bij vier initiatieven en zochten uit hoe je meer impact kunt maken op jouw school met dit belangrijke thema.

In een circulaire economie worden grondstoffen steeds opnieuw gebruikt. Is een product kapot dan wordt het gerepareerd en als dat niet meer kan, wordt er een nieuw product gemaakt van het bestaande materiaal. Van weggooien is geen sprake meer omdat afval een nieuwe grondstof wordt.

Rotterdam Vakmanstad
“Met onze leerlijnen stomen we kinderen klaar voor de nieuwe toekomst waarin circulariteit een steeds belangrijkere rol gaat spelen,” vertelt Bouchra Abdellaoui van Rotterdam Vakmanstad. “Momenteel hebben we door technologische ontwikkelingen en de klimaatcrisis te maken met transities in allerlei vakgebieden en een van onze doelen is om leerlingen daarop voor te bereiden zodat ze kunnen aanhaken op duurzame leefpatronen.”

Rotterdam Vakmanstad ontwikkelt lesprogramma’s op scholen aan de hand van vijf elementen die terugkomen in het dagelijks leven.

Doorzetten en ontspannen – Leerlijn Sport
Bereiden en eten – Leerlijn Gezond
Kweken en onderhouden – Leerlijn Groen
Maken en ontwerpen – Leerlijn Techniek
Beschouwen en bespreken – Leerlijn Denken

De ecosociale cirkel
De activiteiten die bij de leerlijnen horen, staan niet op zichzelf maar volgen elkaar op en staan met elkaar in verbinding. Het motto hierbij is: leren zorgen voor jezelf, voor een ander en voor je leefomgeving. De organisatie vat deze werkwijze samen in ‘de ecosociale cirkel’.

 

“Als je het bijvoorbeeld hebt over compost dan kun je dat in verschillende vakgebieden aan bod laten komen,” verduidelijkt Bouchra. “Tijdens de kookles wordt er geschild en de schillen gooien de kinderen in de compostbak. De compost gebruiken ze vervolgens in de Groenles om groenten mee te verbouwen en die groenten komen weer terug in de Gezondles.” Jasper Luijendijk, Vakgroepleider Techniek, vult aan: “Zonder dat we bij elke les het woord circulair gebruiken, is dat wel een element dat terugkomt in onze lessen.”  

Verrijking van het onderwijs
Idealiter komen alle vijf de leerlijnen terug op school, maar dat kan natuurlijk niet altijd. Lang  niet elke school heeft bijvoorbeeld een tuin. “Bij het vormgeven van de programma’s kijken we heel erg naar de mogelijkheden van de betreffende school,” legt Jasper uit. “Maar we kijken zeker ook verder dan alleen het praktische, omdat we met onze lessen onderdeel zijn van het curriculum. We hebben invloed op wat de kinderen leren. Daarom vinden we het heel belangrijk dat we op één lijn zitten met de school en onze lessen een verrijking zijn en niet een opvulling.”

 Klik hier voor meer informatie over Rotterdam Vakmanstad

 

 

Floating Farm
Waar je bij Rotterdam Vakmanstad de lessen de school in haalt, leren leerlingen bij Floating Farm over circulariteit op locatie. Floating Farm is de enige drijvende boerderij in de wereld en de stadse omgeving maakt een bezoek een unieke belevenis. “Net als bij een boerderij op land draait het bij onze boerderij om het produceren van eten,” vertelt initiatiefnemer Minke van Wingerden. “Alleen doen we dit op een hele duurzame en circulaire manier door allerlei reststromen te hergebruiken. Zo eten onze koeien groenten die over zijn van de voedselbank, restbrood van bakkers en bierborstel van de Stadshavenbrouwerij. Van de mest maken we mestkorrels, maar we zijn ook aan het onderzoeken of we er bouwstenen van kunnen maken.” Naast de zuivelproducten, houdt Floating Farm zich ook bezig met ‘vertical farming’: het duurzaam produceren van groenten, kruiden en cress in een speciale verticale stellage. 

Lesbrief
Minke: “Als leerlingen hier langskomen, laten we ze uiteraard de verschillende etages van onze drijvende boerderij zien. Voor kinderen van groep 7 en 8 hebben we een speciale lesbrief met leuke opdrachten ontwikkeld waarbij ze kennismaken met boer Jan en alles leren over hoe het er bij ons aan toe gaat.”

 Lees hier meer over Floating Farm

 

Plastic Lab 010
De organisatie Plastic Lab 010 speelt in op het hergebruiken van plastic zwerfafval. “Met ons schoolprogramma laten we kinderen de potentie van gebruikt plastic zien en ervaren,” legt initiatiefnemer Nikki Hes uit. “Als we het hebben over plastic in de maatschappij gaat het vaak over negatieve dingen als de plastic soep, zwerfafval en microplastics. Die problemen ontken ik zeker niet, maar ik wil ook graag de voordelen van het materiaal benadrukken. Zo is het goedkoop en ontzettend duurzaam omdat het niet roest en rot. Tijdens ons programma krijgen de kinderen een stukje theorie, gaan ze zelf aan de slag en laten we ze nadenken over een bepaalde casus.”

 

 Met een shredder en andere machines maken de leerlingen van plastic afval weer een grondstof waar ze vervolgens met behulp van malletjes nieuwe producten van maken zoals een karabijnhaak. “Ik hoop dat kinderen door deze lesprogramma’s anders naar plastic afval gaan kijken. Dat ze de kennis die ze opdoen over duurzaamheid meenemen in hun toekomstige werk en persoonlijke leven.”

 Wil je meer weten over Plastic Lab 010? Klik hier

Clean to Green
Naast een eigen lesprogramma is Plastic Lab 010 ook onderdeel van het nieuwe schoolprogramma ‘Clean to Green’. Een samenwerking van Plastic Circle, Plastic Whale, Plastic Lab 010 en Uiten Creatieve Educatie waaraan alle klassen van een school mee kunnen doen. Karin Hille van Plastic Circle: “Ik geloof in de kracht van programma’s die een kop en een staart hebben. Met het Clean to Green programma spreken we verschillende talenten van de leerlingen aan. Ze ontdekken, ervaren en verbeelden waarom een schone en groene omgeving met leven zowel boven als onder de grond en in het water belangrijk is. In het programma komen verschillende aspecten van duurzaamheid terug. Van het verzamelen van plastic door de jongste leerlingen naar het verwerken ervan door de oudere leerlingen. Als kinderen het proces van begin tot eind meekrijgen, snappen ze waarom ze dingen doen en hebben ze sneller door wat ze zelf kunnen bijdragen.”

Als je kinderen op school leert over duurzaamheid en interactief met het onderwerp bezig laat zijn, kan dat volgens Karin ook bij de kinderen thuis een verandering teweegbrengen. “Omdat kinderen ander gedrag gaan vertonen, kan dat ouders indirect inspireren om ook een bijdrage te leveren aan het creëren van een schone, groene omgeving en daarmee aan de circulaire economie.” 

Een andere belangrijke reden voor het opzetten van dit programma was het versimpelen van het aanbod. Karin: “Scholen worden overstelpt met programma’s over duurzaamheid. Als we daarin meer synergie kunnen bereiken tussen organisaties, maken we het een stuk makkelijker voor scholen en realiseren we meer impact.” 

Plastic Circle biedt zelf het programma ‘Van plastic dop tot knikkertegel’ aan. Lees daar hier meer over.

 

Week van de Circulaire Economie
De aanleiding voor dit artikel is de Week van de Circulaire Economie die dit jaar van maandag 11 t/m zaterdag 16 maart plaatsvindt. Het is een terugkerend landelijk evenement dat zich richt op het vergroten van bewustwording en het stimuleren van initiatieven op het gebied van circulariteit. Het biedt een platform voor het delen van kennis, het bevorderen van innovatie en het inspireren van actie om de overgang naar een circulaire economie te versnellen. Klik hier voor meer informatie